HTTPS (Hypertext Transfer Protocol Secure) – bu HTTP protokolining shifrlangan versiyasi bo‘lib, kompyuter tarmog‘i orqali xavfsiz aloqani ta’minlaydi. Unda aloqa transport qatlami xavfsizligi (TLS) yoki uning o‘rnini bosuvchi xavfsiz soketlar qatlami (SSL) orqali shifrlanadi.
Shuning uchun HTTPS ko‘pincha HTTP over TLS yoki HTTP over SSL deb ham ataladi. HTTPS asosan internetda vebbrauzerlar va vebserverlar o‘rtasida autentifikatsiya, maxfiylik va yaxlitlikni ta’minlash uchun ishlatiladi.
HTTPS orqali aloqa qilish foydalanuvchi kompyuteri va server o‘rtasida uzatilayotgan ma’lumotlarni uchinchi shaxslar o‘qiy olmaydigan qilib shifrlaydi. Bu ayniqsa, foydalanuvchilar shaxsiy ma’lumotlarini, masalan, login parol yoki bank karta ma’lumotlarini kiritayotgan vebsaytlar uchun muhimdir.
HTTPS vebsaytning xavfsizligini tasdiqlash uchun raqamli sertifikatlardan foydalanadi. Ushbu sertifikatlarni ishonchli sertifikat markazlari (CA) beradi. Sertifikat vebsaytning domen nomi bilan bog‘langan ochiq kalitni o‘z ichiga oladi.
Brauzer vebsaytga ulanayotganda, server o‘zining sertifikatini brauzerga taqdim etadi. Brauzer sertifikatning haqiqiyligini tekshiradi va agar u ishonchli CA tomonidan berilgan bo‘lsa, u server bilan xavfsiz aloqa o‘rnatadi.
HTTPS vebsaytning xavfsizligini ta’minlashda bir nechta muhim vazifalarni bajaradi: Shifrlash: HTTPS foydalanuvchi va server o‘rtasida uzatiladigan barcha ma’lumotlarni shifrlaydi. Bu ma’lumotlarni uchinchi shaxslar, masalan, xakerlar o‘qiy olmaydi degani.
Autentifikatsiya: HTTPS serverning haqiqiyligini tasdiqlaydi. Bu foydalanuvchilarning soxta vebsaytlarga kirishining oldini oladi. Yaxlitlik: HTTPS uzatilayotgan ma’lumotlar o‘zgartirilmaganligini ta’minlaydi. Bu ma’lumotlarning yo‘lda o‘zgartirilishidan himoya qiladi.
HTTPS vebsaytning URL manzilida "https: //" bilan boshlanishi va ko‘pgina brauzerlarda qulf belgisi bilan ko‘rsatilishi mumkin. Vebsaytning xavfsiz yoki xavfsiz emasligini tekshirish uchun brauzerning manzil satrida qulf belgisini qidirish mumkin.
Agar qulf belgisi ko‘rsatilsa, bu vebsayt HTTPS orqali himoyalanganligini anglatadi. HTTPS internetda xavfsizlikni ta’minlashda muhim rol o‘ynaydi. U foydalanuvchilarning shaxsiy ma’lumotlarini himoya qiladi, vebsaytlarning haqiqiyligini tasdiqlaydi va ma’lumotlarning yaxlitligini ta’minlaydi.
Shuning uchun vebsayt egalari va foydalanuvchilar HTTPS dan foydalanishlari muhimdir.