Kiberxavfsizlik 21 asrda global ahamiyatga ega bo'lgan muhim masala hisoblanadi. Axborot texnologiyalari jamiyat hayotining barcha sohalariga chuqur kirib borgan sari, kiberxurujlar xavfi ham ortib bormoqda.
Kiberxavfsizlik deganda, kompyuter tizimlari, tarmoqlar va ma'lumotlarni kiberhujumlardan himoya qilishga qaratilgan choratadbirlar majmui tushuniladi. Bugungi kunda kiberxavfsizlikning ahamiyati bir necha omillar bilan belgilanadi.
Birinchidan, davlatlar, korxonalar va shaxsiy foydalanuvchilar o'z faoliyatini amalga oshirish uchun tobora ko'proq raqamli texnologiyalarga tayanmoqda. Elektron pochta, onlayn bank, elektron tijorat, ijtimoiy tarmoqlar va bulutli xizmatlar kundalik hayotimizning ajralmas qismiga aylandi.
Bu esa kiberhujumlar natijasida yuzaga kelishi mumkin bo'lgan zarar hajmini oshiradi. Ikkinchidan, kiberhujumlar tobora murakkablashib bormoqda. Xakerlar yangi zaifliklarni aniqlash va ulardan foydalanish, shuningdek, himoya tizimlarini chetlab o'tishning yangi usullarini ishlab chiqmoqda.
Ular zararli dasturlarni tarqatish, ma'lumotlarni o'g'irlash, tizimlarni ishdan chiqarish va hatto davlatlarning infratuzilmalariga zarar yetkazish uchun foydalanishi mumkin. Uchinchidan, kiberxavfsizlik nafaqat texnik masala, balki ijtimoiyiqtisodiy va siyosiy ahamiyatga ham ega.
Kiberhujumlar natijasida korxonalar moliyaviy yo'qotishlarga uchrashi, shaxsiy ma'lumotlar o'g'irlanishi, davlatlar o'rtasida ishonchsizlik paydo bo'lishi va hatto urush harakatlari kelib chiqishi mumkin.
Shu sababli, kiberxavfsizlikni ta'minlash barcha darajadagi tashkilotlar va shaxslar uchun ustuvor vazifa bo'lishi kerak. Bu borada quyidagi choratadbirlarni amalga oshirish zarur: Kiberxavfsizlik bo'yicha xabardorlikni oshirish.
Foydalanuvchilar kiberhujumlar xavfi va ulardan himoyalanish usullari haqida xabardor bo'lishi kerak. Texnik himoya vositalarini kuchaytirish. Kompyuter tizimlari va tarmoqlari zamonaviy antivirus dasturlari, olov devorlari va intrusion detection tizimlari bilan himoyalangan bo'lishi kerak.
Ma'lumotlarni himoya qilish. Shaxsiy va maxfiy ma'lumotlar shifrlangan holda saqlanishi va uzatilishi kerak. Xodimlarni o'qitish. Tashkilot xodimlari kiberxavfsizlik qoidalariga rioya qilish va shubhali harakatlarni aniqlash bo'yicha o'qitilishi kerak. Xalqaro hamkorlikni kuchaytirish.
Kiberxavfsizlik global muammo ekanligini hisobga olib, davlatlar o'rtasida kiberhujumlarga qarshi kurashish bo'yicha hamkorlikni kuchaytirish zarur. O'zbekistonda ham kiberxavfsizlikni ta'minlashga katta e'tibor qaratilmoqda.
Mamlakatda kiberxavfsizlikni ta'minlash bo'yicha davlat dasturlari qabul qilingan, tegishli qonunchilik bazasi yaratilgan va mutaxassislar tayyorlash ishlari olib borilmoqda. Shuningdek, O'zbekiston xalqaro tashkilotlar bilan kiberxavfsizlik sohasida faol hamkorlik qilmoqda.
Xulosa qilib aytganda, kiberxavfsizlik 21 asrda jamiyatning barqaror rivojlanishi uchun muhim shart hisoblanadi. Ushbu sohada erishilgan yutuqlar davlatlar, korxonalar va shaxslarning raqamli dunyoda xavfsiz faoliyat yuritishini ta'minlaydi.
Shuning uchun, kiberxavfsizlikni ta'minlashga doimiy e'tibor qaratish va bu borada barcha zarur choratadbirlarni amalga oshirish lozim.