Freelance (Frilans) Freelance soʻzi ingliz tilidan olingan boʻlib, "erkin nayzador" degan maʼnoni anglatadi. Zamonaviy maʼnoda bu atama biror tashkilot yoki kompaniya shtatida ishlamay, balki mustaqil ravishda, oʻz xizmatlarini taklif etuvchi shaxsni bildiradi.
Frilanserlar, odatda, turli loyihalarda vaqtincha ishtirok etishadi va bajarilgan ish uchun toʻlov olishadi. Frilansning asosiy xususiyati – bu ish beruvchi bilan doimiy mehnat munosabatlarining yoʻqligidir. Frilanser oʻz ish vaqtini, joyini va loyihalarini mustaqil ravishda tanlash huquqiga ega.
Bu esa ularga moslashuvchanlik va erkinlik beradi. Frilans faoliyati turli sohalarni qamrab oladi. Bularga dasturlash, dizayn, marketing, tarjima, jurnalistika, yozish, tahrirlash, buxgalteriya va boshqa koʻplab sohalar kiradi.
Texnologiyalarning rivojlanishi va internetning keng tarqalishi frilansning ommalashuviga katta hissa qoʻshdi. Bugungi kunda koʻplab platformalar va vebsaytlar frilanserlar va ish beruvchilarni bogʻlash imkoniyatini beradi. Frilansning afzalliklari koʻp. Birinchidan, bu moslashuvchanlik.
Frilanserlar oʻz ish jadvalini oʻzlari belgilashlari mumkin, bu esa ularga shaxsiy hayot va ish oʻrtasida muvozanatni saqlashga yordam beradi. Ikkinchidan, frilanserlar oʻz daromadlarini oshirish imkoniyatiga ega.
Ular bir vaqtning oʻzida bir nechta loyihalarda ishlashlari va oʻz xizmatlari uchun yuqori narx belgilashlari mumkin. Uchinchidan, frilans geografik cheklovlarni olib tashlaydi. Frilanserlar dunyoning istalgan nuqtasidan turib ishlashlari mumkin. Ammo frilansning kamchiliklari ham bor.
Birinchidan, bu barqaror daromadning yoʻqligi. Frilanserlar doimiy ravishda yangi loyihalarni izlashlari kerak va daromad miqdori loyihalarning mavjudligiga bogʻliq boʻladi.
Ikkinchidan, frilanserlar oʻz soliqlarini toʻlashlari, buxgalteriya hisobini yuritishlari va boshqa maʼmuriy vazifalarni bajarishlari kerak. Uchinchidan, frilanserlar ijtimoiy kafolatlar, masalan, pullik taʼtil va kasallik varaqasi kabi imtiyozlardan mahrum boʻlishlari mumkin.
Frilans faoliyatini boshlashdan oldin, oʻz kuchli va zaif tomonlaringizni baholash, oʻzingizga mos sohani tanlash va portfoliongizni yaratish muhimdir. Shuningdek, mijozlar bilan samarali muloqot qilish, vaqtni boshqarish va oʻz xizmatlaringizni reklama qilish koʻnikmalariga ega boʻlish zarur.
Oʻzbekistonda frilans bozori rivojlanib bormoqda. Koʻplab oʻzbekistonliklar frilans orqali daromad olish imkoniyatiga ega boʻlishmoqda. Hukumat tomonidan frilansni qoʻllabquvvatlash, qulay sharoitlar yaratish va frilanserlar huquqlarini himoya qilish boʻyicha choratadbirlar amalga oshirilmoqda.
Xulosa qilib aytganda, frilans – bu mustaqil va moslashuvchan ish usuli boʻlib, koʻplab afzalliklarga ega. Biroq, muvaffaqiyatli frilanser boʻlish uchun mehnatsevarlik, masʼuliyatlilik va doimiy ravishda oʻz malakasini oshirib borish talab etiladi.