O'zbekiston

O'zbekiston Respublikasi – Markaziy Osiyoning markaziy qismida joylashgan davlat. O'zbekiston g'arbda va shimolda Qozog'iston, sharqda Qirg'iziston va Tojikiston, janubda Afg'oniston va Turkmaniston bilan chegaradosh. Poytaxti – Toshkent shahri.

Tarixi O'zbekiston hududi qadim zamonlardan beri turli xil madaniyatlar va sivilizatsiyalar chorrahasida joylashgan. Bu yerda So'g'd, Baqtriya, Xorazm kabi qadimiy davlatlar gullabyashnagan. Buyuk ipak yo'li orqali savdosotiq rivojlangan. Arablar istilosidan so'ng islom dini tarqaldi.

Keyinchalik Temuriylar imperiyasi davrida ilmfan, madaniyat va san'at rivojlandi. XVI asrda Shayboniylar davlati tashkil topdi. XIX asrda O'zbekiston hududi Rossiya imperiyasi tarkibiga kirdi. 1924 yilda O'zbekiston Sovet Sotsialistik Respublikasi tashkil etildi.

1991 yil 1 sentabrda O'zbekiston mustaqillikka erishdi. Geografiyasi O'zbekiston hududining katta qismi tekisliklardan iborat. Shimolda Qizilqum cho'li, janubda PomirOlay tog' tizmalari joylashgan. Eng baland nuqtasi – Hisor tizmasidagi Hazrati Sulton cho'qqisi (4643 m).

Eng katta daryolari – Amudaryo va Sirdaryo. Iqlimi keskin kontinental. Yoz oylarida harorat yuqori, qish oylarida esa past bo'ladi. Davlat tuzumi O'zbekiston – respublika. Davlat boshlig'i – prezident. Qonun chiqaruvchi hokimiyat – Oliy Majlis (parlament) tomonidan amalga oshiriladi.

Oliy Majlis ikki palatadan – Senat (yuqori palata) va Qonunchilik palatasi (quyi palata) dan iborat. Ijro etuvchi hokimiyat – Vazirlar Mahkamasi tomonidan amalga oshiriladi. Ma'muriy bo'linishi O'zbekiston 12 ta viloyat, Qoraqalpog'iston Respublikasi va Toshkent shahridan iborat.

Viloyatlar tumanlarga bo'linadi. Aholisi O'zbekiston – ko'p millatli davlat. Aholisining asosiy qismini o'zbeklar tashkil etadi. Shuningdek, ruslar, tojiklar, qozoqlar, qoraqalpoqlar, tatarlar, koreyslar va boshqa millat vakillari ham yashaydi. Davlat tili – o'zbek tili.

Iqtisodiyoti O'zbekiston – agrarindustrial davlat. Iqtisodiyotining asosiy tarmoqlari – paxtachilik, gaz qazib chiqarish, mashinasozlik, metallurgiya, oziqovqat sanoati. Qishloq xo'jaligida paxta, g'alla, meva va sabzavotlar yetishtiriladi.

O'zbekiston tabiiy gaz, oltin, uran va boshqa foydali qazilmalarga boy. Madaniyati O'zbekiston madaniyati qadimiy va boy tarixga ega. O'zbek xalqining urfodatlari, an'analari, milliy taomlari o'ziga xosdir. O'zbekiston hududida ko'plab tarixiy obidalar, me'moriy yodgorliklar mavjud.

Samarqand, Buxoro, Xiva kabi qadimiy shaharlar UNESCOning Jahon merosi ro'yxatiga kiritilgan. O'zbekiston madaniyatining rivojlanishiga islom dini katta ta'sir ko'rsatgan. Musiqa, raqs, teatr, kino san'ati keng tarqalgan. Ta'lim O'zbekistonda ta'lim tizimi uzluksiz va majburiydir.

Umumiy o'rta ta'lim 11 yil davom etadi. Oliy ta'lim universitetlar va institutlarda olib boriladi. O'zbekistonda ko'plab ilmiytadqiqot muassasalari faoliyat yuritadi. Sport O'zbekistonda sportning ko'plab turlari rivojlangan.

Futbol, kurash, boks, og'ir atletika, tennis kabi sport turlari ommaviydir. O'zbekiston sportchilari xalqaro musobaqalarda muvaffaqiyatli ishtirok etib kelmoqda. Turizm O'zbekiston – turizm salohiyati yuqori bo'lgan davlat.

Mamlakatda ko'plab tarixiy obidalar, me'moriy yodgorliklar, go'zal tabiat manzaralari mavjud. Samarqand, Buxoro, Xiva, Toshkent kabi shaharlar sayyohlar orasida mashhur. Ekologik turizm, tog' turizmi, madaniy turizm kabi turizm turlari rivojlanmoqda.

Xulosa O'zbekiston – Markaziy Osiyoda muhim rol o'ynaydigan davlat. U boy tarixga, o'ziga xos madaniyatga, iqtisodiy va turistik salohiyatga ega. Mustaqillik yillarida O'zbekiston iqtisodiy, siyosiy va ijtimoiy sohalarda katta yutuqlarga erishdi.