CSS

CSS (Cascading Style Sheets) bu vebsahifalarning tashqi ko'rinishini, ya'ni ranglar, shriftlar, joylashuv va boshqa vizual elementlarni boshqarish uchun ishlatiladigan uslublar jadvali tilidir. HTML vebsahifaning tuzilishini belgilasa, CSS sahifaning qanday ko'rinishini aniqlaydi.

CSS yordamida vebsaytlar uchun yagona uslublar to'plamini yaratish mumkin. Bu degani, bir marta CSS qoidalarini yozib, ularni butun saytdagi barcha sahifalarga qo'llash mumkin. Natijada, saytning tashqi ko'rinishi bir xil bo'ladi va uni yangilash yoki o'zgartirish osonroq bo'ladi.

CSS qanday ishlaydi? CSS qoidalari tanlovchilar va deklaratsiyalardan iborat. Tanlovchi HTML elementlarini tanlaydi, deklaratsiyalar esa ushbu elementlarga qo'llaniladigan uslublarni aniqlaydi. Masalan, "h1 {color: blue; }" qoidasida "h1" tanlovchi bo'lib, barcha h1 sarlavhalarini tanlaydi.

"color: blue; " deklaratsiyasi esa ularning rangini ko'k rangga o'zgartiradi. CSSni HTML hujjatlariga uch xil usulda qo'shish mumkin: inline, ichki va tashqi. Inline CSS to'g'ridanto'g'ri HTML elementining ichida "style" atributi orqali yoziladi.

Bu usul faqat bitta elementga uslub berish uchun qulay, lekin ko'p elementlarga bir xil uslub berish uchun tavsiya etilmaydi, chunki kod tartibsiz bo'lib qoladi. Misol: `Bu qizil matn. ` Ichki CSS HTML hujjatining `` qismida `` tegi ichida yoziladi.

Bu usul bitta sahifaga tegishli uslublarni belgilash uchun mos keladi. Lekin, agar ushbu uslublar boshqa sahifalarda ham ishlatilishi kerak bo'lsa, tashqi CSS faylidan foydalanish afzalroq. Tashqi CSS bu alohida. css faylida yoziladi va HTML hujjatiga `` tegi orqali ulanadi.

Bu usul eng tavsiya etiladigan usuldir, chunki u kodni tartibli saqlaydi va uslublarni bir nechta sahifalarda qayta ishlatish imkonini beradi. Misol: `` CSS sintaksisi juda oddiy. Har bir qoida tanlovchi (selector) va deklaratsiya blokidan (declaration block) iborat.

Deklaratsiya bloki figurali qavslar ({}) ichida yoziladi va bir nechta deklaratsiyalardan iborat bo'lishi mumkin. Har bir deklaratsiya xususiyat (property) va qiymatdan (value) iborat bo'lib, ular ikki nuqta (:) bilan ajratiladi va nuqtali vergul (;) bilan tugatiladi.

CSSda turli xil tanlovchilar mavjud: Element tanlovchilari (Element selectors) : HTML elementlarini nomlari bo'yicha tanlaydi (masalan, `p`, `h1`, `a`). ID tanlovchilari (ID selectors) : HTML elementlarini ularning "id" atributi bo'yicha tanlaydi (masalan, `header`, `content`).

ID tanlovchilari sahifada faqat bitta elementni tanlashi kerak. Class tanlovchilari (Class selectors) : HTML elementlarini ularning "class" atributi bo'yicha tanlaydi (masalan, `. button`, `. highlight`). Class tanlovchilari bir nechta elementlarni tanlashi mumkin.

Atribut tanlovchilari (Attribute selectors) : HTML elementlarini ularning atributlari yoki atribut qiymatlari bo'yicha tanlaydi (masalan, `[type="text"]`, `[href^="https: //"]`).

Pseudoclass tanlovchilari (Pseudoclass selectors) : Elementlarning holatiga ko'ra tanlaydi (masalan, `: hover`, `: active`, `: focus`). Pseudoelement tanlovchilari (Pseudoelement selectors) : Elementlarning ma'lum qismlarini tanlaydi (masalan, `: : firstline`, `: : before`, `: : after`).

CSSda ko'plab xususiyatlar mavjud, ular matn, fon, chegara, joylashuv va boshqa vizual elementlarni boshqarish uchun ishlatiladi. Ba'zi asosiy CSS xususiyatlariga misollar: `color`: Matn rangini belgilaydi. `fontsize`: Matn hajmini belgilaydi. `fontfamily`: Matn shriftini belgilaydi.

`backgroundcolor`: Fon rangini belgilaydi. `width`: Elementning kengligini belgilaydi. `height`: Elementning balandligini belgilaydi. `margin`: Element atrofidagi tashqi bo'shliqni belgilaydi. `padding`: Element ichidagi ichki bo'shliqni belgilaydi. `border`: Elementning chegarasini belgilaydi.

`textalign`: Matnning gorizontal tekislanishini belgilaydi. CSSda "box model" tushunchasi muhim ahamiyatga ega.