Adabiyot

Adabiyot – insoniyatning so‘z san’ati orqali yaratilgan ma’naviymadaniy merosidir. U keng ma’noda yozma shakldagi barcha asarlarni qamrab oladi, lekin ko‘pincha badiiy adabiyot nazarda tutiladi. Badiiy adabiyot esa o‘z ichiga roman, qissa, hikoya, doston, poema, drama kabi janrlarni oladi.

Adabiyotning asosiy vazifasi – inson hayotini, jamiyatni, tabiatni badiiy obrazlar orqali aks ettirish, insonlarning histuyg‘ulariga ta’sir o‘tkazish, ularni go‘zallikdan bahramand etish, ma’naviy kamolotga yetaklash, axloqiy tarbiyalash va dunyoqarashini kengaytirishdir.

Adabiyot tarixi juda uzoq davrlarga borib taqaladi. Qadimgi davrlarda og‘zaki ijod namunalari – afsonalar, ertaklar, qo‘shiqlar, rivoyatlar shaklida yaratilgan. Yozuvning paydo bo‘lishi bilan adabiyot rivojlanishning yangi bosqichiga ko‘tarildi.

Qadimgi Misr, Yunoniston, Rim, Hindiston, Xitoy kabi mamlakatlarda adabiyotning ilk namunalari yaratildi. O‘zbek adabiyoti ham boy va rangbarang tarixga ega. Uning ildizlari og‘zaki ijodga borib taqaladi.

“Alpomish”, “Go‘ro‘g‘li” kabi xalq dostonlari, maqollar, topishmoqlar, qo‘shiqlar o‘zbek xalqining hayotini, orzuumidlarini, kurashini aks ettiradi. Yozma adabiyotning ilk namunalari o‘rta asrlarda yaratilgan.

Yusuf Xos Hojibning “Qutadg‘u bilig”, Ahmad Yassaviyning “Hikmatlar”, Rabg‘uziyning “Qisasi Rabg‘uziy” asarlari o‘zbek adabiyotining durdonalaridir. Alisher Navoiy o‘zbek adabiyotining eng buyuk namoyandasidir.

Uning “Xamsa”, “Lison uttayr”, “Mahbub ulqulub” kabi asarlari jahon adabiyotining xazinasidan o‘rin olgan. Navoiy o‘zbek tilining rivojlanishiga, adabiyotning yuksalishiga katta hissa qo‘shgan.

XX asr o‘zbek adabiyotida Fitrat, Cho‘lpon, Abdulla Qodiriy, Oybek, G‘afur G‘ulom kabi yozuvchilar o‘zining yorqin asarlari bilan adabiyot tarixida o‘chmas iz qoldirdi. Ularning asarlarida milliy o‘zlikni anglash, istiqlolga intilish, inson huquqlari uchun kurash g‘oyalari o‘z ifodasini topgan.

Mustaqillik yillarida o‘zbek adabiyoti yangi bosqichga ko‘tarildi. Pirimqul Qodirov, Abdulla Oripov, Erkin Vohidov, O‘tkir Hoshimov kabi yozuvchilarning asarlari xalqimizning ma’naviy olamini boyitdi. Hozirgi kunda ham o‘zbek adabiyoti rivojlanishda davom etmoqda.

Yosh iste’dodli yozuvchilarning asarlari adabiyot muxlislarining e’tiborini qozonmoqda. Adabiyot insoniyatning ma’naviy boyligidir. U bizga o‘tmishni bilishga, hozirgi kunni anglashga va kelajakka umid bilan qarashga yordam beradi.

Adabiyotni o‘qish, o‘rganish va qadrlash har birimizning burchimizdir.