DDoS

DDoS hujumi (Distributed Denial of Service) – bu kompyuter tizimi, server yoki tarmoq resurslariga haddan tashqari yuklama berish orqali ularning ishlash qobiliyatini buzishga qaratilgan kiberhujum turidir.

Oddiy qilib aytganda, DDoS hujumi vebsayt yoki onlayn xizmatni juda ko'p so'rovlar bilan bombardimon qiladi, natijada server resurslari to'lib ketadi va haqiqiy foydalanuvchilar xizmatga kira olmaydi.

DDoS hujumi oddiy DoS (Denial of Service) hujumidan farq qiladi, chunki u bir emas, balki ko'plab kompyuterlar yoki qurilmalardan (odatda botnet orqali) amalga oshiriladi.

Botnet – bu zararli dastur bilan zararlangan va hujumchiniing nazoratida bo'lgan kompyuterlar, smartfonlar, IoT (Internet of Things) qurilmalari va boshqa tarmoqqa ulangan qurilmalar tarmog'idir.

Hujumchi botnetdagi har bir qurilmaga maqsadli serverga so'rovlar yuborishni buyuradi, shu tariqa serverga haddan tashqari yuk tushiradi va uni ishdan chiqaradi.

DDoS hujumining bir nechta asosiy turlari mavjud: Hajmga asoslangan hujumlar: Ushbu hujumlar maqsadli tarmoqning o'tkazuvchanlik qobiliyatini to'ldirishga qaratilgan.

Bunga UDP (User Datagram Protocol) flood, ICMP (Internet Control Message Protocol) flood (ping flood) va boshqa turdagi soxta trafiklar kiradi. Maqsad serverni shunchalik ko'p ma'lumot bilan to'ldirishki, u qonuniy so'rovlarni qayta ishlay olmasin.

Protokolga asoslangan hujumlar: Ushbu hujumlar server resurslaridan unumli foydalanishga qaratilgan. Bunga SYN flood, HTTP flood va boshqa turdagi hujumlar kiradi.

SYN flood hujumi TCP (Transmission Control Protocol) ulanish jarayonini suiiste'mol qiladi, natijada server yarim ochiq ulanishlar bilan to'lib ketadi va yangi ulanishlarni qabul qila olmaydi.

HTTP flood hujumi esa serverga juda ko'p HTTP so'rovlarini yuboradi, natijada server resurslari tugaydi va u ishdan chiqadi. Ilovaga asoslangan hujumlar: Ushbu hujumlar vebilovalar va serverlardagi zaifliklardan foydalanadi.

Bunga SQL injection, XSS (CrossSite Scripting) va boshqa turdagi hujumlar kiradi. Maqsad – ilova kodida xatolik keltirib chiqarish yoki server resurslaridan haddan tashqari foydalanish orqali uni ishdan chiqarish. DDoS hujumining oqibatlari juda jiddiy bo'lishi mumkin.

Bularga vebsaytning ishlamay qolishi, onlayn xizmatlarning uzilishi, biznesning daromad yo'qotishi, mijozlarning noroziligi va brendning obro'siga putur yetishi kiradi.

Ba'zi hollarda, DDoS hujumlari boshqa kiberhujumlarni amalga oshirish uchun pardadir, masalan, ma'lumotlarni o'g'irlash yoki tizimlarga zarar yetkazish.

DDoS hujumidan himoya qilish uchun bir nechta strategiyalar mavjud: Ortiqcha zaxira: Server va tarmoq infratuzilmasini ortiqcha zaxira bilan ta'minlash, kutilmagan trafik hajmini boshqarishga yordam beradi.

Trafik filtrlash: Zararli trafikni aniqlash va bloklash uchun trafikni filtrlash texnologiyalaridan foydalanish. Bunga IP manzillarini bloklash, geografik filtrlash va trafikni tahlil qilish kiradi.

Kontentni yetkazib berish tarmog'i (CDN) : CDN dan foydalanish vebsayt kontentini turli serverlarga tarqatish orqali yukni kamaytiradi va DDoS hujumlariga qarshilikni oshiradi. DDoSdan himoya xizmatlari: DDoSdan himoya qilish uchun ixtisoslashgan xizmatlardan foydalanish.

Ushbu xizmatlar odatda trafikni monitoring qiladi, zararkunanda trafikni aniqlaydi va uni filtrlash orqali himoya qiladi. Xavfsizlikni kuchaytirish: Serverlar, vebilovalar va tarmoq qurilmalaridagi zaifliklarni bartaraf etish uchun xavfsizlikni kuchaytirish amaliyotlarini qo'llash.

Bunga dasturiy ta'minotni muntazam ravishda yangilash, kuchli parollardan foydalanish va xavfsizlik devorlarini sozlash kiradi.

DDoS hujumlari doimiy ravishda rivojlanib borayotganligi sababli, ularga qarshi kurashish uchun yangi texnologiyalar va strategiyalarni doimiy ravishda o'rganish va joriy etish muhimdir.

Kibertahdidlarga qarshi proaktiv yondashuv biznes va tashkilotlarga DDoS hujumlaridan kelib chiqadigan salbiy oqibatlarni minimallashtirishga yordam beradi.